شعباني

#لیلة الرغائب به معنای شب آرزوها نیست!

امشب اولین شب جمعه ماه مبارک رجب و لیلة الرغائب است که نماز بسیار پرفضیلتی در آن وارد شده. اما لیلة الرغائب به چه معناست؟

آیت الله العظمی جوادی آملی:
ليلةالرغائب به معناي شب آرزوها نيست، بلکه شب رغبت‌ها و گرايش‌ها و مجذوب‌شدن‌هاست؛ لذا آن انجذاب و گرايش و ميل و شوق را مي‌گويند «رغبت»، در برابر «رهبت».
خداي سبحان جنّاتي دارد كه ما را به آنها ترغيب كرده و براي روح ما هم بهشتي دارد كه ما را به آن هم ترغيب كرده است.
مؤمنین متوسط, رغبتشان در ليلةالرغائب به ﴿جَنَّاتٌ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ﴾ است و مؤمنین مقرب گذشته از اينكه ﴿جَنَّاتٌ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ﴾ را طالب هستند ﴿فِي مَقْعَدِ صِدْقٍ عِندَ مَلِيكٍ مُقْتَدِرٍ﴾ را هم مورد رغبت و ميل و گرايش خود قرار مي‌دهند. آن‌گاه درباره چنين گروهي گفته مي‌شود: ﴿وَلِمَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ جَنَّتَانِ﴾ هم جنّت بدن است هم جنّت جان است؛ هم لذّت روح است هم لذّت تن است؛ كه ـ ان‌شاءالله ـ در ليلةالرغائب به اين رغبت‌ها بار بيابيم.

فرمایش علامه جوادی آملی حفظه الله مستند به کلام دانشمندان لغت عرب است.

اهل لغت در مورد معنای «رغائب» چنین می گویند:
“رغائب” جمع مکسر “رغيبة” است که در زبان عربي دو معنا را افاده مي‌کند:
1- چيزي که مورد ميل و رغبت انسان است. جناب خلیل فراهیدی در کتاب العین ماده رغب می نویسد: « تقول: إنه لوهوب لكل رَغِيبَةٍ أي مرغوب فيها، و جمعها رَغَائِبُ. می گویی: همانا فلانی بخشنده چیزهایی است که مورد رغبت است.»
و 2- بخششي که فراوان باشد. جناب ابن درید در جمهرة اللغة آورده: «و الرَّغيبة: العطاء الكثير الذي يُرغب في مثله، و الجمع رغائب. «رغیبة» به معنای بخشش بسیاری است که مردم به آن میل دارند.

مرحوم طریحی در توضیح معنای “صلوة الرغائب” می نویسد:
«و” صلاة الرَّغَائِبِ” أي ما يُرْغَبُ فيها من الثواب العظيم، و هي التي تصلى في أول جمعة من رَجَبٍ، جمع” رَغِيبَةٍ” صلاة الرغائب یعنی نمازی که به سبب ثواب بسیار آن مورد میل و رغبت بندگان است.»
همان طور که ديديم هيچ يک از اين دو معنا، ارتباطي با “آرزو کردن” ندارد و موضوع اين معاني مربوط به فلسفه و هدف خلقت جن و انس است که همانا “عبادت خدا” است.